Katikati ya mapori ya Itumbi–Chunya, ambako ardhi inazungumza kwa lugha ya dhahabu, kuna kundi la watu wasio maarufu sana, lakini kazi yao ni ya thamani kuliko dhahabu yenyewe. Hawa ni Wakaguzi wa Migodini na Wafunga Matimba — watu 160 waliotoa maisha yao kulinda usalama wa wachimbaji wadogo.
Dominick Nchimbi, Katibu wa kikundi hicho, anasema kila siku asubuhi wanakikundi huvaa buti, kofia ngumu na kubeba daftari dogo la kumbukumbu. Kwa wachimbaji, wao ni “macho ya pili ya migodi”. Wakiulizwa siri ya mafanikio yao, Nchimbi hujibu kwa utulivu:
“Uzoefu unatusaidia kunusa hatari kabla haijatokea. Kaulimbiu yetu ni: Usalama Kwanza, Kazi Baadaye.”
Uzoefu huo umesaidia kuepusha ajali nyingi zinazoweza kugharimu maisha. Kwa macho ya kawaida, mgodi ni shimo tu. Lakini kwao, ni kitabu kilichofunguka chenye kurasa za mafunzo, onyo na matumaini.
Daraja kati ya Serikali na Wachimbaji
Wakaguzi hawa, wanaotambuliwa na Ofisi ya Madini, hushirikiana na maafisa wa ukaguzi wa migodi kutembelea maeneo ya wachimbaji wadogo. Wanakagua mikondo ya hewa, miamba inayosogea, na njia za dharura.
Wanapobaini hatari, hawangoji ajali — wanatoa taarifa mapema na kupendekeza hatua za usalama. Wamekuwa daraja muhimu la mawasiliano kati ya Serikali na wachimbaji.
Lakini kazi yao haiishii kwenye ukaguzi pekee. Wanapofunga matimba, nyaya na nguzo zinazodhibiti miamba isiyokaa sawa, wanajenga pia matumaini kwa familia nyingi. Kila pigo la nyundo kwao ni uhai unaolindwa.
Sekta ya Madini Inapanuka
Kupitia vikundi kama hiki, dhahabu ya Chunya sasa inachimbwa kwa uelewa na kanuni. Sekta ya Madini haibebwi tena na wachimbaji pekee — bali pia na wakaguzi, mafundi wa usalama, walimu wa mazingira na wataalamu wa kijamii.
Kila mmoja ana nafasi katika mnyororo wa thamani unaozalisha ajira na kipato.
Chunya ya leo haichimbi tu dhahabu; inachimba kwa uangalifu na uhalali. Kila gramu ya dhahabu inapita katika rejesta rasmi za madini kabla kufika sokoni — ishara ya uwajibikaji na utaratibu.
Mashujaa wa Kimya
Katika macho ya wengi, hawa ni watu wa kawaida. Lakini kwa wachimbaji wa Chunya, wakaguzi wa migodi na wafunga matimba ni mashujaa wa kimya — wanaochimba kwa akili kabla ya kutumia nguvu.
Wao hushuka chini ya ardhi pale migogoro inapozuka, wakishirikiana na maafisa madini kubaini hali halisi kabla ya maamuzi kufanywa.
Ajira Zinazozaliwa Kila Siku
Sekta ya Madini inaendelea kuunda ajira mpya kila siku — nyingi zikiwa ajira za kimya kimya lakini zenye mchango mkubwa kwa familia na taifa. Wachimbaji, wakaguzi, mafundi na walimu wa usalama wote ni sehemu ya injini inayosukuma maendeleo.
Ombi kwa Serikali
Licha ya kutambuliwa rasmi, kikundi hiki kinaomba Serikali kipewe leseni ya kuchimba madini ili kiweze kujipatia kipato kitakachowawezesha kuimarisha kazi yao ya kulinda wengine. Pia, wanahitaji vifaa zaidi vya usalama ili kuboresha ufanisi wa majukumu yao.
Hii ndiyo hadithi ya Chunya — hadithi ya dhahabu inayochimbwa kwa kuzingatia usalama, hadithi ya ajira, matumaini na maendeleo.
Kwao, madini si tu utajiri; ni maisha, uchumi na maendeleo ya kweli.
